PROŚBA O WSPARCIE FINANSOWE
PRZY RESTAURACJI HISTORYCZNEGO BUDYNKU
KURII – REZYDENCJI ARCYBISKUPÓW LWOWSKICH
Zwracam się z
serdeczną prośbą o wsparcie naszych starań o pozyskanie środków
finansowych na realizację projektu restauracji historycznego budynku
Kurii i Rezydencji arcybiskupów lwowskich obrządku łacińskiego we
Lwowie.
Budynek
zwrócony Archidiecezji Lwowskiej w 2004 roku, po 60 latach
eksploatacji przez Państwowy Instytut, znajduje się w stanie
katastrofalnym i wymaga natychmiastowego generalnego remontu.
Będziemy
wdzięczni za wszelką życzliwą pomoc w tej sprawie.
†
Mieczysław MOKRZYCKI
Arcybiskup Metropolita Lwowski
obrządku łacińskiego
Konto, na które można wpłacać datki na restaurację historycznego budynku Kurii i Rezydencji arcybiskupów lwowskich obrządku łacińskiego we Lwowie (z dopiskiem Remont Kurii):
Mieczysław Mokrzycki
Bank Pekao SA I Oddział w Lubaczowie
Legionów 4
37-600 Lubaczów
IBAN PL
PKOPPLPW
68 1240 2584 1787 0010 2379 6701
Rezydencja arcybiskupów, metropolitów lwowskich obrządku łacińskiego we Lwowie została wybudowana na wzniesieniu przy tzw. Wałach Gubernatorskich w połowie XIX wieku staraniem wielkiego dobroczyńcy, cenionego arcybiskupa archidiecezji lwowskiej Franciszka Piszteka. Rozpoczęcie budowy tej okazałej rezydencji w stylu austriackiego klasycyzmu nastąpiło w 1840 roku. Projekt autorstwa architekta J. Salzmana, został sfinalizowany w 1844 roku.
Cały zespół budowli przedstawiał się okazale. Pałac posiadał portyk z balkonem i attykę z figurami biskupów. Uroczyste poświęcenie nastąpiło w maju 1844 roku. W drugiej połowie XIX wieku, w czasie prac remontowych uproszczono fasadę pałacową – zdjęto attykę i usunięto portyk. Obok pełnienia funkcji zarządzania sprawami archidiecezji lwowskiej, dom arcybiskupów lwowskich od samego początku stanowił także centrum polskości na ziemiach kresowych. Tutaj właśnie św. arcybiskup Józef Bilczewski wielokrotnie spotykał się z działaczami politycznymi i społecznymi.
Po wybuchu II wojny światowej, już w grudniu 1939 roku, po wcześniejszym zlikwidowaniu przez sowieckiego okupanta seminarium, w którego pomieszczeniach ulokowano Instytut Medycyny, z pałacu został usunięty arcybiskup Bolesław Twardowski. Od tego momentu przez długie lata trwał proces systematycznego niszczenia tej budowli.
W pałacu arcybiskupim został zakwaterowany oddział Armii Czerwonej. Po wkroczeniu w 1941 roku Niemców (miało to miejsce jeszcze przed 4 lipca 1941 r.) na podstawie interwencji ks. Stanisława Frankla, rektora seminarium, odzyskano Dom Arcybiskupów. Całe umeblowanie pałacowe sprzed 1939 roku zostało jednak wcześniej zabrane. Z odzyskanego budynku wywieziono przeszło 300 fur gnoju i tego, co nie dało się spalić na miejscu. Wspaniałe mozaikowe posadzki zostały przez poprzednich "lokatorów" porąbane na opał. W kaplicy żołnierze sowieccy urządzili ubikację.
22 listopada 1944 roku zmarł Arcybiskup Bolesław Twardowski. Jego następcą na stolicy bł. Jakuba Strzemię drogą cum iure successionis został bp Eugeniusz Baziak, który z kolei w sierpniu 1945 roku został usunięty z rezydencji przez władze sowieckie. Od 1972 roku w Pałacu Arcybiskupim mieścił się Instytut Jakości i Miar "Systema".
Dnia 2 czerwca 2001 roku Gabinet Ministrów Ukrainy wydał uchwałę Nr 628, mówiącą o przekazaniu rezydencji Arcybiskupów na rzecz Kościoła Łacińskiego Archidiecezji Lwowskiej w terminie do dnia 1 stycznia 2005 roku.
21 czerwca 2001 roku podpisano umowę pomiędzy Kościołem a Instytutem "Systema" (ДНДІ "Система") w sprawie stopniowego zwrotu budynku Kurii Metropolitalnej. 25 czerwca 2001 Dom Arcybiskupów nawiedził podczas swojej pielgrzymki na Ukrainę i pobytu we Lwowie papież Jan Paweł II.
Dnia 5 maja 2004, w obecności przedstawiciela Ojca Świętego, zastępcy Sekretarza Stanu bpa Leonardo Sandri i wicepremiera Ukrainy Dmytra Tabacznyka, odbyło się uroczyste przekazanie domu arcybiskupiego na własność Kościołowi łacińskiemu. W tym ważnym wydarzeniu brali udział biskupi, którzy uczestniczyli w XXIV posiedzeniu Konferencji rzymskokatolickiego Episkopatu Ukrainy. Faktyczne opuszczenie budynku przez dawnych lokatorów odbyło się jednak dopiero 2 lutego 2005 r.
W związku z tym, że od 1946 roku w budynku nie przeprowadzano żadnych prac remontowych, niezbędne jest jak najszybsze wykonanie kapitalnego remontu. Najgorszy stan panuje w piwnicach, gdzie stropy i ściany nas skutek wieloletniego wykonywania chemicznych badań eksperymentalnych zostały całkowicie zawilgocone i zniszczone przez wodę i różnorakie odczynniki chemiczne. Trzeba było odczekać jakiś czas, aż dokona się naturalne wyschnięcie pomieszczeń, co już nastąpiło. Obecnie powinno się przystąpić do koniecznych prac remontowo-konserwatorskich. W tym czasie został już naprawiony system kanalizacyjny, co zabezpieczyło budynek przed ewentualnym zalaniem.
Stan wewnętrzny całego budynku przedstawia się niewiele lepiej niż pomieszczeń piwnicznych. Wiele ścian jest całkowicie zniszczonych. Dawne parkiety zostały celowo zniszczone w czasie wyprowadzania się dawnych użytkowników. Poprzedni właściciele przed odejściem porąbali drzwi i okna, tak że nie nadają się już do żadnego remontu. Wszystkie te zniszczenia zostały udokumentowane na fotografiach.
Obecnie w ramach prac remontowo-konserwatorskich powinno się wykonać całkowicie nową instalację grzewczą oraz wodociągową. Trzeba także zamówić nową bramę wejściową, bowiem dawna zabytkowa została zniszczona po 1972 roku, kiedy to wstawiono szklane odrzwia.
Całość tynków sięgających XIX wieku w wielu miejscach jest zawilgocona lub przegniła. Dlatego też, na podstawie oceny specjalistów z Polski, uznano, że jedynym wyjściem jest całkowite zbicie starych tynków i położenie nowych. W kilku miejscach domu na korytarzach odkryto dziewiętnastowieczne i dwudziestowieczne cenne malowidła, które na skutek zamalowania potrzebują fachowej restauracji. W stosunkowo dobrym stanie zachowały się jedynie trzy malowidła na klatce schodowej, pochodzące z lat 1913-1936. Jednak i one potrzebują fachowej restauracji. Nowe tynki należy także położyć na zewnątrz domu. Na częściową wymianę oczekują także przegniłe stropy.
Mimo wielu trudności, od 2002 roku w domu arcybiskupów regularnie przeprowadzane są różnego rodzaju akcje, mające na celu podtrzymywanie więzi między tutejszymi Polakami. Każdego roku w głównej auli spotykają się polscy nauczyciele, Rodzina Rodzin, ludzie świeccy, dzieci i młodzież. Dla młodzieży i dorosłych co roku organizowany jest sylwester, poprzedzony uroczystą Mszą św. w dawnym kościele seminaryjnym.
Należy zaznaczyć, że w Kurii, staraniem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, od wielu lat prowadzi się prace restauracyjne przy głównym ołtarzu i zabytkowych obrazach lwowskiej Katedry, która stanowi nieoceniony skarb kultury polskiej.
Dom metropolitów lwowskich, po sfinalizowaniu prac remontowych, będzie służył nie tylko jako miejsce zamieszkiwania we Lwowie arcybiskupa metropolity lwowskiego obrządku łacińskiego, ale także mają się tu znajdować pomieszczenia "Caritas" archidiecezji lwowskiej oraz siedziba poradni rodzinnej.
Nieoceniona wydaje się także rola tego budynku w umacnianiu więzi miejscowych Polaków. W tym celu nadal będą organizowane spotkania, szkolenia oraz warsztaty. Swoje miejsce będzie tu miała także redakcja metropolitalnego czasopisma "Radość Wiary", które obok podejmowania spraw ściśle religijnych szeroko informuje o życiu kulturalnym Polaków na Ukrainie. Planowane jest także założenie fachowej biblioteki wraz z archiwum, a także nowocześnie wyposażonej sali multimedialnej przeznaczonej na różnego rodzaju spotkania, warsztaty czy szkolenia.
Na parterze domu planowane jest otwarcie muzeum archidiecezjalnego, gdzie zostaną wyeksponowane oprócz pamiątek sztuki sakralnej także pamiątki związane z historią Polski. Planowana jest także sala poświęcona Wielkiemu Polakowi papieżowi Janowi Pawłowi II.