Z archiwow Independent Polish News Service (IPNS)

Konferencja w Waszyngtonie

 by Joanna Cieszkowska

Washington, DC (IPNS) 23 kwiecien 1989 

W atmosferze pelnej obaw w stosunku do polityki zagranicznej Ameryki i zaniepokojenia o przyszla wolnosc narodow, odbywalo sie 23 maja 1989 roku, w budynkach Kongresu, w Waszyngtonie kolejne naukowe seminarium liderow walczacego od 1943 roku z komunizmem Antybolszewickiego Bloku Narodow - ABN, gdzie przedstawiciele grup Ukrainy, Lotwy, Litwy, Estonii, Gruzji, Armeni, Bialorussi, Narodow Turkmenskich, Polski, Bulgarii, Wegier, Afganistanu przedstawili dzisiejsza sytuacje narodow ujazmionych przez Zwiazek Radziecki, ktora w swietle Gorbaczowskiej '' Pierestrojki'' wymaga nowych znaczen, trudniejszych wysilkow i przedsiewziec.  

O godzinie 9-tej rano, w budynku Heritage Fundation, serdecznie witajac przybylych gosci, Prezydent ABN, Slawa Stetsko, slowami Prof. Brzezinskiego, okreslajacego komunizm, jako '' najgorsze zlo XX wieku '', ktore powinno byc zwalczone jako ostatnia forma kolonializmu w erze powszechnej demokracji, otworzyla osmiogodzinne obrady seminarium. 

Wlasnie w imie XX neokolonizacji, w imie Swiatowej Deklaracji Praw Wartosci Czlowieka, obchodzacej swoje czterdziestolecie w 1988 r., ujazmione narody maja prawo rzadac demokratycznych niezaleznych republik, wolnosci osobistej i religijnej oraz spolecznej sprawiedliwosci. 

Goracy apel do Prezydenta Busha i do Rzadu Amerykanskiego o zdecydowana i dlugoterminowa strategie w stosunku do Rosji Sowieckiej, ktora pomoglaby uzyskac wolnosc narodom ujazmionym bylo podstawowym issue seminarium.

Apelowano wrecz o wlasciwe zrozumienie posuniec Gorbaczowa, ktorym to Ameryka zachwyca sie ostatnio. To wlasnie przeciez w imieniu Glasnosci Moskwa wydala dekret 8-ego kwietnia 1989 r. podpisany przez Prezydenta Gorbaczowa i Sekretarza Mentashvili, w ktorym to dokumencie, w imieniu glasnosci i liberalizacji, wszelka niekontrolowana przez rzad radziecki aktywnosc spoleczna i polityczna w Zwiazku Radzieckim zostala zabroniona i bedzie karana od 3-ech do 10-eciu lat wiezienia lub obozu koncentracyjnego, lub kara pieniezna od 2000 do 5000 rubli. 

Jednym z przykladow ciezkiej sytuacji narodow w Rosji Sowieckiej jest ekologiczna i ekonomiczna zaglada terenow narodow turkmenskich, gdzie wieloletnia monokulturowa uprawa bawelny zniszczyla biologicznie jedne z najbogasrzych obszarow Azji, to jest gleby Azerbajdzanu, Uzbekistanu, Kazachstanu, gdzie zyjacy w skrajnej nedzy narod, w niewolniczym systemie uprawia bawelne, ktora rekwirowana jest w calosci przez Radziecki Rzad, aby powrocic w bardzo malej i ograniczonej ilosci, w formie dziesieciokrotnie drozszych, gotowych artykulow o bardzo zlej jakosci. Taka sytuacje przedstawil referat Nasar Rusi, odczytany przez jego syna. 

Przedstawiciele Bulgarii, Ukrainy, Wegier, Estonii narzekali, ze niejednokrotnie probowali nawiazac kontakt z kongresmenami amerykanskimi, wystepujac z bardzo konkretnymi propozycjami wspolpracy i propozycjami srodkow, jakie Ameryka moglaby przedsiewziac w stosunku do Rosji, w obronie narodow ciemiezonych, ale nie otrzymywali oni zadnych odpowiedzi. 

Bardzo ostro skrytykowano naiwnosc rzadu amerykanskiego i jego wiare w pierestrojke, ktorej plany przygotowano trzydziesci lat temu w urzedach KGB. 

A przeciez cala pomoc materialna jaka Ameryka oferuje Rosji dzisiaj powinna byc kierowana do oddolnych inicjatyw, a nie do komunistycznego rzadu, gdzie przekazywana jest na rozbudowanie radzieckiego systemu zbrojeniowego pozostawiajac narody w komunistycznej skrajnej nedzy wegetacji i uposledzenia.

Taka sama krytyczna sytuacje przedstawil Henry Krieger; przedstawiciel Afganistanu, ktory stwierdzil ze oferowana przez Ameryke pomoc jest zle kierowana i nie dociera do walczacych Afganczykow, niejednokrotnie jest dostarczana do obozu komunistow. 

Czasami domagano sie wyjasnien od uczestnikow, niektorych posuniec zaangazowanych grup : jak np. pytano jak nalezy rozumiec porozumienie Solidarnosci z rzadem PRL w Polsce, kiedy wiadomo ze, zadnej wspolpracy z komunistami nie ma i nie bedzie. 

Marek Ruszczynski, wyjasnil, ze porozumienie z rzadem PRL bylo zawarte tylko przez czesc opozycji. Nikt nie moze odmowic polskiemu narodowi prawa do pelnej demokracji i niepodleglosci, powiedzial Ruszczynski. 

Herbert Romerstein, byly Szef Informacji Amerykanskiej i wspolaltor ksiazki - ' KGB Against the Main Enemy'' poruszyl wazna kwestie wspolpracy i poparcia narodu zydowskiego w jego dazeniach wolnosciowych, podkreslajac specjalnie ciezka sytuacje zydowskich dysydentow w Rosji.

"Narody walczace o swoja wolnosc powinny sobie zdawac sprawe ze tylko one same moga wywalczyc ja sobie i tak naprawde powinny liczyc tylko na siebie", stwierdzil z punktu swojego trzydziestoletniego doswiadczenia zycia w Rosji i 23 letniego doswiadczenia przebywania w komunistycznych obozach i wiezieniach, ukrainski dysydent. 

Wszystkie watpliwosci w stosunku do Ameryki, jako obroncy wolnosci i demokracji probowal rozwiac w swoim wystapieniu, w druiej czesci panelu, odbywajacej sie w Rayburn Building - jednym z budynkow Kongresu, gosc honorowy - kongresmen Bill Young, byly szef - specialista U.P.I. od spraw Rosji.

Deklarujac sie na poczatku jako zdecydowany wrog komunizmu, Mr. Young oswiadczyl, ze : ''nie ma zludzen co do polityki Gorbaczowa i czuje sie moralnie zobowiazany do wsparcia zadan podleglych sowieckiej Rosji narodow. Od wielu lat wspolpracuje on w tej sprawie z Herbertem Romerstein i stara sie zawsze naklonic swych 400-stu pozostalych kolegow w Kongresie do aktywnosci na rzecz obrony wolnosci narodow. 

Jako specialista od terenow Rosji, chce on powiedziec, ze Zwiazek Radziecki jest najtrudniejszym terenem do pracy jego Inteligence Service, gdzie agenci musza byc ciagle zmieniani.'' 

Faktem jest, ze Rosja jst dzisiaj krajem o najwyzszym stopniu donosicielstwa na swiecie. Optymistycznie patrzac na przyszlosc, kongresmen Young przytoczyl propozycje Wictora Balenko, pilota - uciekiniera, ktory zbiegl przez Japonie i znajduje sie w Ameryce, bardzo aktywnie pomogl Amerykanskim Sluzbom Wywiadowczym. 

Otoz Wiktor Balenko powiedzial, ze aby wywolac rewolucje w Sowieckiej Rosji, wystarczy przez jedna noc spuscic na jej tereny Kentacky Fried Chicken i hamburgerow, a nastepnego dnia caly narod stanie przeciwko komunie. 

Ta koncepcia wydawala sie byc bardzo prawdopodobna dla Pana Younga. Znajac i wspolpracujac przez wiele lat z Georgem Bushem, Bill Young staral sie zapewnic uczestnikow seminarium o wlasciwym stosunku prezydenta amerykanskiego do Sowieckiej Rosji i jej przywodcow. 

Wystapienie amerykanskiego goscia spotkalo sssie z akceptacja i aplauzem. Zostal On pozegnany wielkimi oklaskami. Aczkolwiek lekko spoznione wystapienie, pana Younga, jego spokoj w odpowiadaniu na zarzuty i pytania w stylu, "Panie Young, co ja mam powtorzyc narodowi ukrainskiemu po moim powrocie do Ukrainy, czego mozna sie spodziewac od Ameryki ?'', gdzie staral sie on byc w miare konkretny, nie przeszkodzilo uczestnikom seminarium kontynulowac poszukiwan samodzielnych prob dzialania. 

Przyjemnym, uroczystym przyjeciem przy swiezym poczestunku w Rayburn Foyer w Kongresie USA zakonczylo seminarium ABN. 

Byla to kolejna proba kontaktu narodow ujazmionych z rzadem amerykanskim i kontynuacja wspolpracy wszystkich grup. Goscie byli zadowoleni glownie z mozliwosci kontaktu miedzy soba i wymiany pogladow, klopotow i problemow.

Jest faktem optymistycznym, ze w konferencji uczestniczyla liczna grupa mlodych, zaangazowanych ludzi, niejednokrotnie niezaleznych od amerykanskiej elity intelektualnej, ktorzy jak prof. Wlodzimierz Zarycki z New York University staraja sie zaangazowac cala swoja wiedze i autorytet w akcje wolnosciowe.