Kleofas Hubert Rundzjo

Urodzil sie 16 stycznia 1935 roku w zascianku Oddzielono, na polnocno-wschodnich terenach II RP w niewielkiej odleglosci od Dyneburga, jako syn Bronislawa i Jozefy z domu Stranczewskiej. Dziecmi z tego malzenstwa sa rowniez : Janek, Czeslaw, i Maria - po mezu Solarczyk. 

W roku 1940, gdy tereny te znalazly sie pod okupacja ZSRR, ojciec zostal aresztowany i zeslany do miejscowosci "Posiolek Molotowa'' k. Archangielska. Byl ''zatrudniony'' przy wyrebie lasu. 

Gdy na terenie ZSRR bylo organizowane Wojsko Polskie pod dowodztwem gen. Wladyslawa Andersa, wladze sowieckie nie chcialy uznac, ze Bronislaw Rundzjo jest Polakiem. Dzieki uporczywemu trwaniu przy polskiej narodowosci przyjeto go do 1 Dywizji WP im. Tadeusza Kosciuszki. Szczesliwie przezyl bitwe pod Lenino i inne tego rodzaju boje, w ktorych sowieckie dowodztwo, z dosyc oczywista premedytacja wystawialo Polakow na zaglade. 

Po powrocie z wojny, razem z rodzina zostal przesiedlony do Polski. Poczatkowo zamieszkali na Slasku Opolskim, a nastepnie w woj. olsztynskim. Kleofas, mimo klopotow z jezykiem polskim (uczyl sie juz w szkole bialoruskiej, litewskiej, niemieckiej i rosyjskiej) w Liceum Ogolnoksztalconcym w Pasleku okazal sie uczniem bardzo dobrym rowniez w zakresie jezyka polskiego. Na poczatku lat piecdziesiatych uzyskal slawe szkolnego poety. 

Dzialal w harcerstwie, a po zlikwidowaniu ZHP stal sie wspolorganizatorem antykomunistycznej organizacji pod nazwa Zwiazek Skautow Polski Walczacej. Za wrogie wobec ZSRR wypowiedzi, jako podejrzany o wywieszenie hasla: "Domagamy sie ukarania mordercow z Katynia - precz z siepaczami stalinowskimi !", razem z Antonim Lenkiewiczem usuniety zostal ze szkoly.

Latem 1952 roku zostal wcielony do organizacji Sluzba Polsce i wyslany do pracy w PGR Muchobor Wielki k. Wroclawia (trzech kolegow z jego plutonu ponioslo smierc w efekcie wybuchu niewypalu). 

Po zakonczeniu sluzby postanowil pozostac we Wroclawiu i zostal zatrudniony w Dziale Zaopatrzenia Panstwowej Fabryki Wagonow '' Pafawag''. Uczyl sie jednoczesnie w Liceum Ogolnoksztalconcym dla Pracujacych, przy ul. Piotra Skargi. 

4 listopada 1952 roku zostal aresztowany przez funkcjonariuszy UB i po kilku dniach przewieziony do Pasleka, a nastepnie do wiezienia w Olsztynie, gdzie szczegolnie zlowrogo zapisal sie w jego pamieci naczelnik o nazwisku Szarokow. 

Trwalo sledztwo w sprawie Zwiazku Skautow Polski Walczacej, ale zanim zostalo zakonczone, skazany pozostal zaocznie na 4 lata ''pracy poprawczej'' w obozie, za posiadanie ksiazki Bogdana Ronikiera ''Dzierzynski czerwony kat'' (byla to ksiazka pozyczona od Antoniego Lenkiewicza). 

Jeszcze grozniejszy okazal sie proces, ktory w lipcu 1953 roku odbyl sie przed Wojskowym Sadem Rejonowym w Olsztynie. Kleofas Rundzjo zostal skazany na 10 lat wiezienia z art. 8682 KKWP - za dzialalnosc w Zwiazku Skautow Polski Walczacej. 

Kolejne wiezienia, w ktorych odbywal kare to: Barczewo, Ilawa, Sosnowiec i Jaworzno. Jednym z paradoksow warunkow odbywania kary w Ilawie bylo to, ze glod i chlod mogl przezyc m. in. dlatego, ze szczesliwie przydzielony zostal do obslugi przetrzymywanych tam niemieckich zbrodniarzy wojennych. 

W przeciwienstwie do polskich wiezniow politycznych, Niemcy korzystali z pomocy Miedzynarodowego Czerwonego Krzyza i czesciowo dzielili sie zywnoscia z tymi wiezniami, ktorzy ich obslugiwali. 

Mordercza praca w Jaworznie (Dzial Prefabrykacji) bylo wytwarzanie i reczne ladowanie na wagony belek stropowych tzw. ''DMS'', przeznaczonych na budowe Palacu Kultury i Nauki w Warszawie, ktory byl rzekomo darem ZSRR.

O tym zbrodniczym panstwie codziennie o godz. 5 rano przypominaly wiezniom ryczace megafony slowami, ktore brzmialy jak chichot szatanow: "ukochany kraj, umilowany kraj, ukochane i miasta i wioski". 

Stosowane w Jaworznie udreczenia nie skonczyly sie rowniez wtedy , gdy w roku 1955 zwolniono go z wiezienia. W dwa lata po smierci Stalina byly wprowadzane symptomy zmian i nadchodzacej ''odwilzy politycznej'', ale ubecy trzymali sie jeszcze mocno. 

Wszedzie, gdzie oglaszal sie w poszukiwaniu pracy otrzymywal odpowiedz odmowna, a szef UB w Paslaku oswiadczyl, ze popelniono blad zwalniajac go z wiezienia, ale on ten blad naprawi. Po kilku miesiacach (byl juz rok 1956) napisal rozpaczliwy list do powstalej wlasnie w ramach Polskiego Radia tzw. ''Fali 56''. 

Wielkie bylo jego zdziwienie, gdy otrzymal indywidualna odpowiedz i wezwanie do Warszawy. Z duza zyczliwoscia zajela sie nim Stefania Dzienciolowka, ktora w owej ''Fali 56 '' kierowala dzialem interwencji. 

Dzieki jej staraniom prof. Strelcyn, dziekan Wydzialu Orientalistyki Uniwersytetu Warszawskiego przyjal Rundzja na studia turkologii. Po 3 latach przeniosl sie na Wydzial Historii Sztuki. 

Dzialaniem pochopnym i nieracjonalnym w owych czasach okazalo sie to, ze razem z kolegami ze sprawy Zwiazku Skautow Polski Walczacej postanowil ubiegac sie nie tylko o rechabilitacje, ale rowniez o ukaranie funkcjonariuszy UB i sluzby wieziennej (Franciszka Tomczaka i Jacka Dudy), za stosowanie wobec ich okrucienstwa. 

Niekorzystny dla poszkodowanych okazal sie rowniez reportaz Andrzeja Mularczyka ''Wielkie slonce boi sie swego cienia'', opublikowany w tygodniku ''Swiat ''(maj 1956), a pozniej rowniez w wydaniu ksiazkowym  ' Gwiazdy w kaluzach '', w ktorym autor z talentem i pelnym uznaniem przedstawil konspiratorow ze Zwiazku Skautow Polski Walczacej. 

Byl juz rok 1959 i wracalo ''nowe''. Rundzjo mieszkal w akademiku na Jelonkach i zachowujac maksymalna otroznosc nikomu nie zwierzal sie ze swoich przezyc, mimo ze czesto budzily go koszmary z przeszlosci. Jednak pewnego dnia, poznym wieczorem zjawili sie ubrani w biale gumowe plaszcze '' przyjaciele'' z UB. Przekonany, ze przyszli go aresztowac. Kleofas - ku ogromnemu zdziwieniu swoich wspollokatorow - wyciagnal rece do zalozenia kajdanek. 

Celem wizyty byla jednak proba zwerbowania go do kontrwywiadu. Poczul sie jak zwierze schwytane w potrzask. Wiedzial ze stanowcza odmowa spowoduje jakies represje i wydalenie ze studiow. Nie zamierzal jednak sprzedac duszy diablu. Kluczyl wiec i probowal go przechytrzyc.

Jedyny ratunek widzial w ucieczce na Zachod. W koncu 1965 roku usilnym staraniom i szczsliwym dla niego zbiegiem okolicznosci, udalo sie wyjechac do rodziny w USA. 

Mial 30 lat . Pracowal fizycznie w garbarni - rozebrany do kapielowek wyciagal z gigantycznych bebnow ciezkie, nasiakniete skory, ktore wyrzucone w  powietrze spadaly rowno na drewniane ''konie''. Wieczorami studiowal na wydziale Rusycystyki w Brown. 

Po uzyskaniu dyplomu magistra otrzymal prawo stalego pobytu w USA i dobrze platna prace. Zapotrzebowanie na tlumaczenia oraz nauczycieli jezyka rosyjskiego bylo wowczas ogromne, gdyz trwaly zmagania dwoch supermocarstw i aktualnie bylo pytanie : kto kogo ? 

W tych warunkach przyjety zostal na wydzial Slawistyki w Brown University i uzyskal stypendium Ministerstwa Obrony Narodowej USA. W czasie studiow pracowal jako asystent. 

W roku 1979 zdal egzaminy doktorskie i otrzymal prace w Long Beach State University jako wykladowca jezyka rosyjskiego. 

Do Long Beach, ktory jest duzym portem na Pacyfiku, zawijalo wiele statkow sowieckich, realizujacych przewozy na zlecenie firm japonskich. Ze swoimi studentami czesto obwozil rosyjskich marynarzy po okolicznych miasteczkach. 

Wladze USA wiedzialy , ze po powrocie do ZSRR na pewno podziela sie z najblizszymi spostrzezeniami na temat wolnosci i bogactwa w ''zgnilym kapitalizmie'' USA. 

Pracowal tez latem w Fort MacArthur - w szkoleniowym obozie dla czynnych rezerwistow wojskowych., ktorzy co roku przybywali z calych Stanow na przeszkolenie w zakresie jezyka rosyjskiego. W wypadku konfliktu mieli oni sluzyc jako tlumacze amerykanskich sil zbrojnych. 

Kleofas Rundzjo jest obecnie emerytem . Od czasu do czasu nadzoruje remonty i sprzedaz starych domow. Ma syna Artura, ktory jest oficerem Marynarki Wojennej USA.         

Opracowal Antoni Lenkiewicz