Kompanie transportowe PSZ

Po zawarciu umowy pomiedzy Rzadem Polskim w Londynie a Rzadem ZSRR w lipcu 1941 roku zostala ogloszona tzw.'''Amnestia''.

Od pierwszych dni wrzesnia 1941 roku tysiace zolnierzy i cywilow z wiezien, lagrow i ze zsylek zglosilo sie do sluzby wojskowej w polsiej armii na terenie ZSRR . 

General Anders rozpoczal tworzenie Armii Polskiej, w ktorej rowniez znalazla sie Organizacja Pomocniczej Sluzby Kobiet - PWSK. 

Po ewakuacji ze ZSRR Polskich Sil Zbrojnych na Srodkowy Wschod rozpoczely sie intensywne szkolenia transportowe ochotniczek. 

Szkolenie zorganizowano w Rehowoth (Palestyna) i  zakonczono z koncem wrzesnia 1942 roku. 

Potem powstaly pierwsze Kompanie szkoleniowe 101, 102, 103 w Gederze. 

Na inspektorke Kompani Transportowych zostala wyznaczona Maria Trojanowska. 

Komendantka Kompanii 101 - zostala Bronislawa Stachowicz, 102 - Zofia Gaczowska, 103 - Stefania Golaszewska. 

Kurs samochodowy mial przeszkolic 700 ochotniczek. Przechodzily one takze przeszkolenie wojskowe lacznie z nauka o broni i strzelaniu, 

Zakmonczenie kursu  nastapilo 14 marca 1943 roku.  Nastepnie 700 nowych zolnierzy kobiet zlozylo przysiege. 

Po kursie Kompania 101 zostala rozwiazana i ochotniczki przechodza do Komp. 102 i 103. 

21 czerwca 1943 roku przyjeto sprze i nazwe od 316 Kompanii Transportowej  meskiej w Julala (Irak). 

Na terenie Palestyny 316 K.T. majac 3 tonowe wozy Dodge wykonala 5,170 dyspozycji transp.- przejechala 499,680 mil. 

od dnia 25 stycznia 1944 roku do 29 kwietnia 1944 r. kompania stacjonowala w Egipcie.  

Po skonczeniu prac na Srodkowym Wschodzie kompania transsportowa 4 maja 1944r. przybyla  do Taranto, 

324 ochotniczki zagospodarowaly sie we Wloszech obozie San Domenico.

Tam otrzymaly nowy sprzet 143 trzy tonowe ciezarowki ''Dodge'' i uzbrojono je w LKMy, Thompsony, rewolwery. 

W czsie walk pod Monte Cassino kompania transportowa przewozila rannych zolnierzy do polskiego szpitala wojennego nr. 3. 

W dniu 23 czerwca Kompania przeniosla  sie do Ortony,  a nastepnie z Drugim Korpusem za przesuwajacem sie frontem dzialan wojennych.

Dnia 9 sierpnia 1944r nastepuja zmiany w Kompanii wwwwprowadzone rozkazem dziennym Nr. 172.

Nowym dowodca 316 Kompanii Transportowej zostal Inpektorka Maria Trojanowska. Odszedl dotychczasowy dowodca, rotmistrz Stanislaw Rasinski a z nim wiekszosc mezczyzn. Jedynym meskim plutonem, ktory pozostal byl pluton warsztatowy porucznika Dudkiewicza.

Kobiety pracowaly w ciezkich warunkach, czesto kilka kilometrow od frontu. 

19 stycznia 1945 roku zginela tragicznie pierwsza kobieta z Kompanii  przygnieciona wlasnym wozem. Henryka Gromulska jest pochowana na cmentarzu w Bolonii nr. grobu 12. 

14 marca 1945 roku w 2-letnia rocznice powstania Kompanii do Meldoli przybyli Zca. Dowodcy Korpusu, gen. Zygmunt Szyszko Bohusz, gen. Nikodem Sulik, goscie z szefostwa Zaopatrzenia i Transportu oraz przedstawiciele wojska brytyjskiego.

5 listopada 1944 r.  dolaczyla z Egiptu 317 Kompania.

19 marca 1945 r. Kompanie odwiedzila amerykanska korespondentka Clare Booth Luce. 

19 kwietnia Kompania transportowa przeniosla sie do Forli, gdzie obslugiwala wlasne oddzialy polskie oraz brytyjskie i kanadyjskie. 

21 kwietnia 1945 roku polskie oddzialy wkroczyly do Bolonii. 

W okresie walk 2-ego Korpusu  od 5 maja 1944 r. do 3 maja 1945 r. Kompania wykonala 31,129 dyspozycji transportowych, przejechala 1978,108 mil, przewiozla 6,626 ton amunicji, 77,902 ton zywnosci, 30,410 ton materialow pednych i 25,320 ton sprzetu. 

Komaponia przewozila rowniez zolnierzy niemieckich wzietych do niewoli.

Dziewczynu sluzace w Komanii transportowej  mialy okolo 16-17 lat. Za swoja prace otrzymaly: 7 Srebrnych Krzyzy Zaslugi z Mieczami, 35 Bronzowych Krzyzy Zaslugi z Mieczami, 213 Medali Wojska Polskiego. 

Kazda otrzymala Krzyz Monte Cassino, Pamiatkowe Odznaczenia Brytyjskie, Gwiazde Italii i Gwiazde za Wojne. 

W dniu zakonczenia wojny Kompania liczyla 12 oficerow PWSK, 44 podoficerow, i 224 ochotniczek. 

24 kwietnia 1946 roku 316 Kompania Transportowa przyjela gosci w osobach: Dowodce 2-ego Korpusu Gen. W. Andersa, Zca. Dcy. Korpusu Gen. Szyszko Bohusza , Gen. W.D. Morgana, Pelnomocnika rzadu brytyjskiego Sir Herolda Mc. Millan, Oficera British Liason Unit Lady Kathlin Roll, Glowna Inspektorke PWSK Plk. Bronislawe Wysluchowa.

Kompania transportowa zostala zdemobilizowana  31 sierpnia 1946 roku  i dziewczyny-zolnierze udaly sie do Angli.

Z opr. Bronislawy Sanejko Kwasnickiej.