ROPCiO

	ROPCiO
	Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela był drugą, obok KOR-u jawnie działającą organizacją opozycyjną w PRL. Głównym postulatem ruchu powstałego w 1977 roku było obalenie komunizmu i uniezależnienie Polski od ZSRR. Szczególnie ważnym okresem dla kształtowania się zorganizowanej opozycji antykomunistycznej w PRL była druga połowa lat siedemdziesiątych. Niezależnie od siebie powstały wówczas dwie polityczne grupy. Jedną z nich był utworzony w 1976 r. w reakcji na wydarzenia w Ursusie i w Radomiu Komitet Samoobrony Społecznej "KOR" (Komitet Obrony Robotników). Drugą, powołany 26 lat temu Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO). Jakkolwiek ROPCiO był organizacją całkowicie odrębną od "KOR - u", jego powstanie trzeba ujmować w szerszym kontekście działalności tej drugiej organizacji, która od grudnia 1976 r. rozpatrywała m.in. przyjęcie nazwy Komitet Obrony Praw Człowieka i Obywatela. W rozmowach na temat utworzenia z "KOR - u" szerszej i bardziej reprezentatywnej organizacji o wspomnianej nazwie brali udział późniejsi założyciele ROPCiO Leszek Moczulski i Andrzej Cuma - brały się stąd późniejsze oskarżenia KOR - u wobec ROPCiO o "kradzież nazwy". W obronie Obywatela Wybór nazwy był też nieprzypadkowy z innego powodu: na początku 1977 r. Polska oficjalnie ratyfikowała uchwalony w 1966 r. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych - i z tego względu twórcy ROPCiO zakładali, że władza która dopiero co zobowiązała się do respektowania praw człowieka, nie mogłaby w sposób otwarty zwalczać organizacji, której głównym celem jest działalność na rzecz przestrzegania tych praw. Jednak, w gruncie rzeczy, przyjęta nazwa była swoistego rodzaju mistyfikacją. ROPCiO tworzony był bowiem przez ludzi, dla których idee "praw człowieka" były w gruncie rzeczy czymś podejrzanym. Jak wyjaśniał później Leszek Moczulski "Nie był to pomysł charakterystyczny ani dla prawicy ani dla piłsudczyków. My przywiązujemy wielką wagę przede wszystkim do silnego państwa. Zarówno jednak w porozumieniach helsińskich, jak i w deklaracji praw człowieka ONZ, na pierwszym miejscu wśród tych praw znajduje się prawo do własnego niepodległego państwa. Było dla nas jasne, że wydobędziemy przede wszystkim ten punkt. Wybraliśmy nazwę "Ruch Obrony", bo stanowił parafrazę "Ruchu Oporu". Założyciele Założycielami "ROPCiO" byli emerytowany generał Mieczysław Ludwik Boruta - Spiechowicz, Andrzej Czuma, Karol Głogowski, Kazimierz Janusz, Stefan Kaczorowski, Leszek Moczulski, Marek Myszkiewicz - Niesiołowski, Antoni Pajdak, Zbigniew Sekulski, Zbigniew Siemiński, Bogumił Studziński, ks. Bohdan Papiernik, ks. Ludwik Wiśniewski, Adam Wojciechowski, Andrzej Woźnicki, ks. Jan Zieja i Wojciech Ziembiński. Informację o utworzeniu nowej organizacji przekazał Leszek Moczulski na zorganizowanej w mieszkaniu Antoniego Pajdaka nielegalnej konferencji prasowej. Wiadomość o powołaniu ROPCiO przekazana została jednocześnie do Sejmu PRL i Episkopatu Polski w postaci odezwy "Apel do społeczeństwa". W odróżnieniu od KOR -u, którego niektórzy założyciele (jak np. Jacek Kuroń) mieli w swoim politycznym życiorysie epizod pezetpeerowski, twórcami ROPCiO były przede wszystkim osoby wywodzące się ze środowisk narodowych i niepodległościowych, nawiązujących do tradycji akowskich i otaczających szczególnym kultem postać Józefa Piłsudskiego. Część z tych ludzi otrzymała wykształcenie jeszcze w okresie przedwojennym. Postulat niepodległości Jakkolwiek wyjściowym punktem programu politycznego ROPCiO była problematyka obrony praw człowieka i obywatela w Polsce, to wątek ów stanowił jednak głównie pretekst do wysunięcia zasadniczych postulatów ustrojowych i politycznych. Głównymi bowiem celami, jakie przyświecały ROPCiO była zmiana politycznego ustroju Polski, oraz radykalne uniezależnienie Polski od Związku Radzieckiego. Podczas gdy dla dążącego przede wszystkim do rozszerzenia sfery indywidualnych swobód obywatelskich KOR - u kwestia odzyskania pełnej niepodległości znajdowała się poza horyzontem, to ROPCiO w sposób zdecydowany sprzeciwiał się nawet modnej wówczas koncepcji tzw. "finlandyzacji", choćby tylko jako okresu przejściowego. Silnie akcentowane przez ROPCiO były antykomunizm i antyradzieckość. Rozłam Charakterystyczną cechą ROPCiO było silne rozdrobnienie struktur, wynikające po części z założeń programowych (miała być to organizacja otwarta dla wszystkich obywateli), po części zaś funkcjonowania w jej ramach odrębnych, i mających często zupełnie odmienne założenia programowe grup. Organizacja ta od samego początku była podatna na wewnętrzne konflikty i tarcia, które wynikały jednak nie tyle z różnic ideowo - politycznych wśród jej uczestników, co raczej z osobistych ambicji czołowych działaczy - Leszka Moczulskiego i Andrzeja Czumy. Owe spory doprowadziły najpierw (czerwiec 1978) do powstania w jej obrębie dwóch frakcji pod przywództwem wspomnianych działaczy, a następnie do stopniowego jej rozpadu. W 1979 r. Leszek Moczulski utworzył Konfederację Polski Niepodległej, zaś ROPCiO z Andrzejem Czumą na czele trwał nadal, lecz po sierpniu 1980 r. roztopił się w głównym nurcie "Solidarności". Bartłomiej Kozłowski