Agent - to tajny i świadomy współpracownik UB oraz Informacji Wojskowej, tkwiący bezpośrednio w rozpracowywanych strukturach (do 1956 r.). Tajnie i świadomie współpracujący z wywiadem cywilnym i wojskowym PRL, obywatel obcego państwa lub obywatel PRL na stałe zamieszkały zagranicą.

Figurant - to osoba sprawdzana, kontrolowana lub rozpracowywana w ramach sprawy operacyjnej.

Informator [Inf.] - to tajny i świadomy współpracownik UB (wszystkich jednostek MBP i Komitetu ds. Bezpieczeństwa Państwowego), najpowszechniejsza kategoria tajnej współpracy w latach 1945-1956.

Konsultant - kategoria świadomej współpracy polegająca na wykorzystywaniu wiedzy osoby współpracującej (np. sporządzanie ekspertyz).

Kontakt Informacyjny [KIN] - jedna z kategorii współpracy z wywiadem cywilnym PRL; w przypadku obywatela polskiego - zawsze świadoma, w przypadku cudzoziemca - mogła być nieświadoma.

Kontakt obywatelski - nieformalna i zazwyczaj nie rejestrowana forma współpracy.

Kontakt Operacyjny [KO] - jedna z kategorii tajnej i świadomej współpracy o uproszczonych procedurach związanych z pozyskaniem i prowadzeniem "Źródła" (w latach 70. i 80. często stosowana wobec członków PZPR).

Kontakt Operacyjny Departamentu I MSW [KO Dep. I] - podstawowa kategoria tajnej, świadomej współpracy obywateli PRL z wywiadem cywilnym (odpowiednik TW w innych pionach).

Kontakt Poufny [KP] - rejestrowana kategoria współpracy zbliżona do kontaktu obywatelskiego (w latach 1960-70 nazwa zamiennie stosowana z kategorią P.O. - Pomoc obywatelska).

Kontakt służbowy [KS] - niesformalizowana kategoria współpracy (wprowadzona w 1970 r.) osoby utrzymującej kontakt z funkcjonariuszem MSW w związku z zajmowanym stanowiskiem (zwykle sprawujący funkcję kierowniczą członek PZPR).

Kwestionariusz Ewidencyjny [KE] - niższa kategoria sprawy operacyjnej, polegającej na inwigilacji (kontroli operacyjnej) osoby.

Lokal Kontaktowy [LK] - osoba świadomie udostępniająca mieszkanie prywatne (w całości lub w części, rzadziej pomieszczenie instytucji) na potrzeby operacyjne służb specjalnych.

Mieszkanie Konspiracyjne [MK] - lokal będący własnością MSW, spełniający podobne funkcje jak LK.

Ochrona operacyjna - zabezpieczenie obiektu, środowiska lub osoby przed "wrogą działalnością", polegające na inwigilacji przy wykorzystaniu techniki operacyjnej i agentury.

Osobowe Źródło Informacji [OZI] - osoba współpracująca z organami bezpieczeństwa PRL.

Perlustracja - niejawna kontrola korespondencji.

Pomoc obywatelska - zamiennie stosowana z kat. kontakt poufny.

Punkt Korespondencyjny [PK] - prywatny adres udostępniony na potrzeby poczty specjalnej Departamentu I MSW.

Rezydent - do połowy lat 50. jedna z form agentury, polegająca na prowadzeniu pracy z kilkoma informatorami, w Dep. I - oficer kierujący pracą rezydentury.

Rezydentura - placówka zagraniczna Wywiadu PRL.

Rozpracowanie Obiektowe - stosowana od 1972 r. w Dep. I kategoria rejestracji zbliżona do SO w innych pionach SB.

Rozpracowanie Operacyjne - stosowana od 1972 r. w Dep. I kategoria rejestracji zbliżona do SOR w innych pionach SB.

Rozpracowywanie - podejmowane przez organy bezpieczeństwa działania o charakterze inwigilacyjno-represyjnym, mające na celu rozpoznanie, kontrolę i neutralizację działalności uznawanej za "wrogą".

Segregator Materiałów Wstępnych [SMW] - stosowana w Dep. I od 1972 r. najniższa kategoria rejestracji, mająca na celu zgromadzenie odpowiednich informacji, umożliwiających rejestrację w wyższej kategorii (np. Rozpracowanie Operacyjne albo Kontakt Operacyjny).

Sprawa Agenturalna Grupowa - stosowana w latach 50. kategoria sprawy operacyjnej, obejmującej grupę inwigilowanych osób.

Sprawa Agenturalna na Osobę - stosowana w latach 50. kategoria sprawy operacyjnej, polegającej na intensywnej inwigilacji osoby.

Sprawa Agenturalnego Sprawdzenia - stosowana w latach 50. kategoria sprawy operacyjnej, mającej na celu sprawdzenie wiarygodności informacji o działalności osoby lub grupy.

Sprawa Obiektowa [SO] - sprawa operacyjna zakładana w celu "ochrony operacyjnej" instytucji, organizacji lub środowisk.

Sprawa Operacyjnego Rozpracowania [SOR] - kategoria sprawy operacyjnej, polegającej na intensywnej inwigilacji osoby lub grupy osób.

Sprawa Operacyjnego Sprawdzenia [SOS] - kategoria sprawy operacyjnej wszczynana w celu wyjaśnienia zdarzeń określanych jako "wroga działalność".

Tajny Współpracownik [TW] - podstawowa kategoria tajnej i świadomej współpracy w latach 1957-1990.

Technika operacyjna - ogół środków technicznych i działań stosowanych w pracy operacyjnej (podsłuchy, obserwacja, podglądy kontrola korespondencji).

Teczka Ewidencji Operacyjnej Księdza [TEOK] - forma kontroli operacyjnej (inwigilacji) każdej osoby duchownej. Prowadzona od chwili wstąpienia do Seminarium Duchownego.

Zabezpieczenie Operacyjne (zabezpieczenie) [ZO, Zab.] - wieloznaczna, nie przesądzająca o charakterze "zainteresowania" forma rejestracji, mająca na celu "ochronę" osoby.

Zastrzeżenie [Z] - zastrzeżenie wyjazdów zagranicznych (głównie do krajów kapitalistycznych), polegające na odmowie wydawania paszportu.