Mieczysław Wałęga

11 grudnia 1943 r. por. Mieczysław Wałęga „Jur” meldował do Komendy Głównej AK w Warszawie: „Nocą widziano jak gdyby płonący samolot. Ten niby samolot robił wrażenie, jak gdyby wzbił się do góry nad Blizną, a potem szybował w powietrzu i spadł w odległości paru kilometrów od Blizny”.

Raport por. Wałęgi dotyczył niemieckich prób z Wunderwaffe, którą od listopada 1943 r. testowano na poligonie Blizna. To właśnie kierowana przez „Jura” siatka wywiadu AK Inspektoratu Rzeszów osiągnęła strategiczny sukces rozszyfrowując doświadczenia z „cudowną bronią” III Rzeszy, jedną z najbardziej strzeżonych tajemnic ostatniej wojny.  

Mieczysław Wałęga urodził się 1 maja 1914 r. w Rzędzinie w powiecie tarnowskim. W Tarnowie uczył się w szkole powszechnej oraz w gimnazjum. W lutym 1930 r. – po ukończeniu piątej klasy gimnazjum – został przyjęty do Korpusu Kadetów Nr 2 w Chełmnie. Tam w maju 1936 r. zdał egzamin maturalny. Miesiąc później rozpoczął kurs Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej-Komorowie. 15 października 1938 r. otrzymał nominację do stopnia podporucznika służby stałej piechoty (specjalność rozpoznanie) oraz przydział do rzeszowskiego 17 pułku piechoty. Odtąd na ponad pięć, jakże burzliwych lat, związał się z Rzeszowem.

Ppor. Wałęga walczył we wrześniu 1939 r. Kiedy jego pułk został rozbity przez Niemców pod Częstochową, dołączył – wraz z żołnierzami swojej kompanii – do 92 pp. Po okrążeniu 19 września koło Zwierzyńca zdołał uniknąć niemieckiej niewoli i 28 września wrócił do Rzeszowa.

 Szybko zaangażował się w konspirację. W listopadzie 1941 r. został zaprzysiężony do Związku Walki Zbrojnej i otrzymał stanowisko adiutanta por. Łukasza Cieplińskiego („Pług”), inspektora Inspektoratu ZWZ Rzeszów. Był wykładowcą i egzaminatorem na kursach Szkoły Podchorążych Rezerwy; nadzorował takie kursy w Rzeszowie, Dębicy, Kolbuszowej. W 1942 r. ppor. Wałęga został oficerem wywiadu i kontrwywiadu Rzeszowskiego Inspektoratu AK. Kierowaną przez niego siatkę wywiadowczą podziemnej armii tworzyło niemal stu ludzi. W tym czasie ożenił się z rzeszowianką Adą Hoffman, również żołnierzem AK.

W lutym 1944 r. „Jur” otrzymał przeniesienie do Inspektoratu AK Tarnów, gdzie objął funkcję adiutanta mjr Stefana Musiałka-Łowickiego („Mirosław”), inspektora tarnowskiego. W kwietniu 1944 r. rozkazem komendanta Okręgu AK Kraków awansował do stopnia porucznika. Uczestniczył w przygotowaniu specjalnych akcji lotniczych o kryptonimach „Most II” i „Most III”, w ramach których na tajnych lotniskach lądowały brytyjskie samoloty. Jako oficer 16 pp AK wziął udział w „Burzy”.

Po sowieckiej ofensywie ze stycznia 1945 r. zamieszkał w Krakowie. Od października 1945 r. działał w konspiracji „Wolność i Niezawisłość” w Gliwicach; kierował kontrwywiadem Okręgu Śląsko-Dąbrowskiego WiN.

 Tropiony przez bezpiekę w marcu 1946 r. opuścił Polskę i 3 maja rozpoczął służbę w II Korpusie Polskich Sił Zbrojnych. Zamieszkał w Londynie, ale nigdy nie przyjął brytyjskiego obywatelstwa. Od 1952 r. do 15 sierpnia 1985 r. należał do Brygadowego Koła Młodych „Pogoń” (zalążku Polskich Sił Zbrojnych); został jednym z pierwszych Polaków w NATO. W 1957 r. – pod egidą polskiego rządu emigracyjnego – odbył staż w armii francuskiej. Jednocześnie prowadził biuro weryfikacyjne żołnierzy Armii Krajowej. 15 sierpnia 1965 r. rozkazem Naczelnego Wodza gen. Władysława Andersa awansował na podpułkownika. 15 sierpnia 2006 r. został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, a 3 maja 2008 r. otrzymał nominację generalską.

Generał Mieczysław Wałęga, oficer rzeszowskiego 17 pułku piechoty, współpracownik Łukasza Cieplińskiego, współautor sukcesów wywiadu Armii Krajowej, zmarł w Londynie w piątek, 13 listopada 2009 r. Niestety, nie doczekał uznania i tytułu honorowego obywatela miasta Rzeszowa. Nie przyznano mu nawet medalu „Zasłużony dla Rzeszowa”.  

Grzegorz Ostasz